ભારત-પાકિસ્તાન વિવાદ વચ્ચે, ભારતે ફ્રાન્સ સાથે 63,000 કરોડ રૂપિયાનો મોટો સંરક્ષણ કરાર કર્યો છે, જે હેઠળ ભારતીય નૌકાદળ માટે 26 રાફેલ મરીન ફાઇટર જેટ ખરીદવામાં આવશે. આ સરકાર-થી-સરકાર (G2G) કરાર ભારતના અત્યાર સુધીના સૌથી મોટા ફાઇટર એરક્રાફ્ટ સોદાઓમાંનો એક છે, જે ભારતીય નૌકાદળની દરિયાઈ શક્તિમાં નોંધપાત્ર વધારો કરશે. આ સોદાને 9 એપ્રિલ, 2025 ના રોજ વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વ હેઠળની કેબિનેટ કમિટી ઓન સિક્યુરિટી (CCS) દ્વારા મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. આ સોદામાં 22 સિંગલ-સીટર અને 4 ટ્વીન-સીટર રાફેલ મરીન જેટનો સમાવેશ થાય છે, જેનું ઉત્પાદન ફ્રાન્સની દસોલ્ટ એવિએશન દ્વારા કરવામાં આવશે. આ વિમાનો મુખ્યત્વે ભારતના સ્વદેશી વિમાનવાહક જહાજો INS વિક્રાંત અને INS વિક્રમાદિત્ય પર તૈનાત કરવામાં આવશે, જે હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં ચીનની વધતી જતી નૌકાદળ પ્રવૃત્તિઓનો સામનો કરવા માટે નૌકાદળની ક્ષમતાઓને મજબૂત બનાવશે.
રાફેલ મરીન ફાઇટર જેટ ડીલની મુખ્ય વિશેષતાઓ
આ સોદા હેઠળ, એરક્રાફ્ટ કેરિયર-આધારિત કામગીરી માટે રચાયેલ 22 સિંગલ-સીટર અને 4 ટ્વીન-સીટર રાફેલ મરીન જેટ (INS વિક્રાંત અને INS વિક્રમાદિત્ય) ભારતીય નૌકાદળમાં સામેલ કરવામાં આવશે, જેનાથી કુલ 26 રાફેલ થશે. આ સોદામાં ઓફસેટ પ્રતિબદ્ધતાઓ હેઠળ કાફલાની જાળવણી, લોજિસ્ટિક્સ સપોર્ટ, કર્મચારીઓની તાલીમ અને સ્વદેશી ઘટક ઉત્પાદનનો સમાવેશ થાય છે. કરાર પર હસ્તાક્ષર થયા પછી આ વિમાનોની ડિલિવરી લગભગ 37 થી 65 મહિના (2029-2031) માં પૂર્ણ થવાની અપેક્ષા છે.
રાફેલની વિશેષતાઓ
રાફેલ મરીન જેટ અદ્યતન એવિઓનિક્સ, મીટીયોર એર-ટુ-એર મિસાઇલો, એક્સોસેટ એન્ટી-શિપ મિસાઇલો અને SCALP પ્રિસિઝન-ગાઇડેડ મ્યુનિશનથી સજ્જ છે, જે હવાઈ સંરક્ષણ, દરિયાઈ હડતાલ અને જાસૂસી મિશનમાં બહુમુખી ભૂમિકા ભજવશે.
Today, India and France signed a mega Rs 63,000 crore deal to buy 26 Rafale Marine aircraft for the Indian Navy. The Indian side was represented by Defence Secretary Rajesh Kumar Singh, where Navy Vice Chief Vice Admiral K Swaminathan was present
— ANI (@ANI) April 28, 2025
(Video source: Indian Navy… pic.twitter.com/5W6SdwcuD8
વ્યૂહાત્મક મહત્વ
આ સોદો ભારતીય નૌકાદળની હવાઈ શક્તિને આધુનિક બનાવવા તરફ એક મોટું પગલું છે, જે હાલમાં રશિયન મૂળના મિગ-29K જેટ પર આધારિત છે જે સેવાક્ષમતા સમસ્યાઓથી પીડાય છે. રાફેલ મરીન જેટ આ ખામીઓને દૂર કરશે અને ભારતીય નૌકાદળને સમુદ્રમાં વધુ અસરકારક રીતે પ્રભુત્વ મેળવવા સક્ષમ બનાવશે. આ ઉપરાંત, આ સોદો ભારતની ‘બુડી-બુડી’ એરિયલ રિફ્યુઅલિંગ સિસ્ટમને પણ અપગ્રેડ કરશે, જે ભારતીય વાયુસેનાના 36 રાફેલ જેટને લાંબા સમય સુધી હવામાં રહેવામાં મદદ કરશે.
