GPS-Based Toll Collection System : ભારતમાં રોડ ટ્રાવેલને વધુ સરળ અને અનુકૂળ બનાવવા માટે કેન્દ્ર સરકાર એક મહત્વપૂર્ણ પગલું ભરવા જઈ રહી છે. 1 મે 2025થી GPS-based toll collection system લાગુ કરવામાં આવશે, જે હાલના FASTag systemને ધીમે-ધીમે બદલી નાખશે. આ નવી ટેકનોલોજીના કારણે ટોલ બૂથ પર રોકાવાની જરૂર રહેશે નહીં. ચાલો, આ Global Navigation Satellite System (GNSS) આધારિત ટોલ વસૂલાત વિશે વિગતે જાણીએ અને સમજીએ કે તે આપણી હાઈવે સફરને કેવી રીતે વધુ સારી બનાવશે.
GPS આધારિત ટોલ કલેક્શન કેવી રીતે કામ કરે છે? | How Toll Tax Works
GPS-based toll collection એ એક આધુનિક ટેકનોલોજી છે, જેમાં ટોલ ટેક્સની ગણતરી વાહન દ્વારા કાપેલા અંતરના આધારે કરવામાં આવે છે. આ સિસ્ટમ Indian Regional Navigation Satellite System (IRNSS) અને GAGAN જેવા સેટેલાઈટ નેવિગેશન સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરે છે. દરેક વાહનમાં On-Board Unit (OBU) નામનું ડિવાઈસ લગાવવામાં આવશે, જે સેટેલાઈટ દ્વારા વાહનનું લોકેશન ટ્રેક કરશે. આના આધારે ટોલ ફી સીધી યુઝરના બેંક ખાતા અથવા ડિજિટલ વોલેટમાંથી કપાઈ જશે.
આ સિસ્ટમનો સૌથી મોટો ફાયદો એ છે કે તે barrier-free tolling પ્રદાન કરે છે, એટલે કે વાહનોને ટોલ પ્લાઝા પર રોકાવું પડશે નહીં. આનાથી સમય, ઈંધણ અને ટ્રાફિક જામની સમસ્યામાં ઘટાડો થશે.
આ ફેરફાર કેમ જરૂરી છે?
FASTagએ ટોલ વસૂલાતને પહેલા કરતાં ઘણી સરળ અને ઝડપી બનાવી હતી, પરંતુ તેમાં હજુ પણ કેટલીક ખામીઓ છે. જેમ કે, હાઈ-ટ્રાફિક ટોલ બૂથ પર લાંબી લાઈનો, ટેકનિકલ ખામીઓ, અને RFID tagનો દુરુપયોગ. આ સમસ્યાઓને દૂર કરવા માટે GNSS-based tolling અપનાવવામાં આવી રહી છે. આ સિસ્ટમ માત્ર પારદર્શી જ નથી, પરંતુ તે મુસાફરોને તેમણે કાપેલા વાસ્તવિક અંતર માટે ચૂકવણી કરવાની સુવિધા આપે છે.
આ ઉપરાંત, આ સિસ્ટમ fuel efficiencyને પ્રોત્સાહન આપશે અને traffic congestion ઘટાડશે. કેન્દ્રીય માર્ગ પરિવહન અને રાજમાર્ગ મંત્રી નીતિન ગડકરીએ તાજેતરમાં આ નવી ટોલ નીતિની જાહેરાત કરતાં કહ્યું હતું કે આ ભારતના smart highway infrastructure તરફનું એક ક્રાંતિકારી પગલું છે.
GPS ટોલ સિસ્ટમના મુખ્ય ફાયદા
- સીમલેસ મુસાફરી અનુભવ: ટોલ બૂથ પર રોકાવાની જરૂર નહીં, જેથી સમયની બચત થશે.
- પારદર્શી ટોલ ગણતરી: ટોલ ફી વાહન દ્વારા કાપેલા ચોક્કસ અંતરના આધારે હશે.
- ઈંધણ અને પર્યાવરણ સંરક્ષણ: ઓછી રોકાણથી ઈંધણનો વપરાશ ઘટશે, જેનાથી carbon footprintમાં ઘટાડો થશે.
- ઓછો ટ્રાફિક જામ: રોકાણ વગરની ટોલ વસૂલાતથી હાઈવે પર ટ્રાફિકનો પ્રવાહ સુધરશે.
- અદ્યતન ટેકનોલોજી: NavIC અને GAGAN જેવી સ્વદેશી સેટેલાઈટ સિસ્ટમનો ઉપયોગ ભારતની ટેકનિકલ ક્ષમતા દર્શાવે છે.
પ્રારંભિક તબક્કો અને રોલઆઉટ પ્લાન
રિપોર્ટ્સ અનુસાર, National Highways Authority of India (NHAI) આ સિસ્ટમને શરૂઆતમાં પસંદગીના રાષ્ટ્રીય રાજમાર્ગો પર લાગુ કરશે. પ્રારંભિક તબક્કામાં commercial vehicles જેમ કે ટ્રક અને બસો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવશે, જે પછી ખાનગી વાહનોને પણ સામેલ કરવામાં આવશે. બેંગલુરુ-મૈસૂર અને પાનીપત-હિસાર હાઈવે પર આ સિસ્ટમનું સફળ પરીક્ષણ પહેલેથી જ કરવામાં આવ્યું છે.
1 મે 2025થી શરૂ થનારું આ રોલઆઉટ ધીમે-ધીમે આખા દેશમાં લાગુ કરવામાં આવશે. આ દરમિયાન FASTag યુઝર્સ 30 એપ્રિલ 2025 સુધી હાલની સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરી શકશે.
મુસાફરો માટે શું ફેરફાર આવશે?
- On-Board Unit (OBU): વાહનોમાં એક ખાસ ડિવાઈસ લગાવવું ફરજિયાત હશે, જે સેટેલાઈટ સાથે જોડાયેલું રહેશે.
- ઓટોમેટિક પેમેન્ટ: ટોલ ફી તમારા બેંક ખાતા અથવા ડિજિટલ વોલેટમાંથી આપોઆપ કપાઈ જશે.
- ડેટા ગોપનીયતા: સરકારે ખાતરી આપી છે કે વાહનોનો ડેટા સુરક્ષિત રહેશે અને તે રાષ્ટ્રીય સરહદોની અંદર જ સ્ટોર કરવામાં આવશે.
- ન્યાયી ફી: હવે તમારે કાપેલા અંતરના હિસાબે જ ટોલ ચૂકવવો પડશે, જેનાથી ટોલ ચૂકવણીમાં પારદર્શિતા આવશે.
પડકારો અને ઉકેલો
દરેક નવી ટેકનોલોજી સાથે કેટલાક પડકારો પણ આવે છે. GPS-based tollingના કિસ્સામાં, મુખ્ય પડકારો છે OBUની કિંમત, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં સેટેલાઈટ કવરેજ, અને ડેટા પ્રાઈવસી. જો કે, સરકાર અને NHAI આ સમસ્યાઓને ઉકેલવા માટે પહેલેથી જ કામ કરી રહ્યા છે. ઉદાહરણ તરીકે, IRNSS અને GAGANનો ઉપયોગ સેટેલાઈટ કવરેજને સુધારશે, અને ડેટા સુરક્ષા માટે કડક નિયમો લાગુ કરવામાં આવશે.
ભારત માટે એક નવો યુગ
GPS-based toll collection system ભારતના digital infrastructure અને smart transportationની દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. આ માત્ર મુસાફરો માટે અનુકૂળ જ નહીં હોય, પરંતુ તે ભારતને વૈશ્વિક સ્તરે અદ્યતન રોડ ટ્રાન્સપોર્ટ સિસ્ટમ્સ સાથે જોડશે. આ ફેરફારથી fuel savings, reduced congestion, અને transparent tolling જેવા લાભો મળશે, જે ભારતના highway infrastructureને વધુ મજબૂત બનાવશે.
તો, તૈયાર થઈ જાઓ એવી હાઈવે સફર માટે, જ્યાં ન રોકાણ હશે, ન લાંબી લાઈનો, અને ન ટોલ બૂથની મુશ્કેલી. 1 મે 2025થી ભારતના રાજમાર્ગો વધુ સ્માર્ટ બનવા જઈ રહ્યા છે!